11 जुलै हा दिवस जगभरात विश्व जनसंख्या दिवस म्हणून साजरा केला जातो.
या दिवसाचा उद्देश जगभरातील वाढत्या लोकसंख्येमुळे निर्माण होणाऱ्या आव्हानांकडे लक्ष वेधणे आणि त्यावर उपाययोजना करणे हा आहे.
पहिला जागतिक लोकसंख्या दिवस केव्हा साजरा करण्यात आला ?(When was the first World Population Day celebrated?)
पहिला जागतिक लोकसंख्या दिवस 11 जुलै 1990 रोजी साजरा करण्यात आला.
पार्श्वभूमी–
- 1987 मध्ये, संयुक्त राष्ट्रसंघाच्या गव्हर्निंग कौन्सिलने 5 अब्ज लोकसंख्येच्या (5 billion people) टप्प्याला चिन्हांकित करण्यासाठी आणि वाढत्या लोकसंख्येमुळे निर्माण होणाऱ्या समस्यांबद्दल जागरूकता निर्माण करण्यासाठी दरवर्षी 11 जुलै रोजी जागतिक लोकसंख्या दिवस साजरा करण्याचा निर्णय घेतला.
- 1989 मध्ये, संयुक्त राष्ट्रसंघाच्या महासभेने या निर्णयाला अधिकृतपणे मंजूरी दिली.
पहिला जागतिक लोकसंख्या दिवस–
- 11 जुलै 1990 रोजी, 90 पेक्षा जास्त देशांमध्ये पहिला जागतिक लोकसंख्या दिवस साजरा करण्यात आला.
- या दिवसाचे आयोजन करण्यासाठी संयुक्त राष्ट्रसंघ लोकसंख्या कार्यक्रमाने (UNFPA) नेतृत्व केले.
- जगभरातील अनेक कार्यक्रम आणि मोहिमा आयोजित करण्यात आल्या ज्यात लोकसंख्या वाढीचे परिणाम आणि त्यावर उपाय यावर चर्चा करण्यात आली.
जागतिक लोकसंख्या दिवस हा आपल्याला वाढत्या लोकसंख्येमुळे निर्माण होणाऱ्या समस्यांबद्दल विचार करण्याची आणि त्यावर उपाय शोधण्याची संधी देतो.
आपण सर्वांनी मिळून प्रयत्न केले तरच आपण हे आव्हान पार करू शकतो आणि आपल्यासाठी आणि येणाऱ्या पिढीसाठी अधिक चांगले भविष्य निर्माण करू शकतो.
आज–
जागतिक लोकसंख्या दिवस दरवर्षी 11 जुलै रोजी जगभरात साजरा केला जातो.
प्रत्येक वर्षी, UNFPA एक नवीन थीम निवडते आणि त्या थीमवर आधारित जागरूकता मोहिमा राबवते.
2024 मध्ये, जागतिक लोकसंख्या दिनाची थीम आहे “तरुणांमध्ये गुंतवणूक करून आपण टिकाऊ भविष्यात गुंतवणूक करतो.”
कारण नवयुवकांमध्ये जग बदलण्याची क्षमता, उत्साह आणि नवकल्पनांची शक्ती आहे. त्यांना सक्षम बनवून, आपण जगाला अधिक चांगले बनवण्यासाठी त्यांच्या योगदानाला प्रोत्साहन देऊ शकतो.
जागतिक लोकसंख्या दिन 2024 हा आपल्याला तरुणांसाठी आणि आपल्या ग्रहासाठी अधिक चांगले भविष्य निर्माण करण्यासाठी काय करू शकतो याचा विचार करण्याची आणि कृती करण्याची संधी देतो.
सध्या जगातील लोकसंख्या सुमारे 8 अब्ज आहे आणि येत्या काही दशकांमध्ये वाढतच राहण्याचा अंदाज आहे.
भारतात, लोकसंख्या वाढ ही एक मोठी समस्या आहे. वाढत्या लोकसंख्येमुळे गरिबी, बेरोजगारी, अन्नधान्य आणि पाण्याची टंचाई, पर्यावरणीय ऱ्हास आणि इतर अनेक समस्या निर्माण होत आहेत.
जागतिक लोकसंख्या दिवस का साजरा करतो? (Why celebrate World Population Day?)
जागतिक लोकसंख्या दिवस खालील गोष्टींसाठी साजरा केला जातो-
जागरूकता निर्माण करणे– जागतिक लोकसंख्या दिवशी आपण वाढत्या लोकसंख्येमुळे निर्माण होणाऱ्या समस्यांबद्दल जाणून घेतो. जसे की –
- गरिबी आणि भुकेची समस्या
- नैसर्गिक साधनसंपत्तीवर ताण
- हवामान बदल
- रोगांचा प्रादुर्भाव
या समस्यांवर मात करण्यासाठी, आपल्याला अनेक गोष्टी करणे आवश्यक आहे.
उपाययोजना करण्यासाठी चर्चा करणे– जागतिक लोकसंख्या दिवशी आपण या समस्यांवर उपाययोजना करण्यासाठी चर्चा करतो. जसे की –
- कुटुंब नियोजन
- शिक्षण आणि सशक्तीकरण
- नैसर्गिक साधनसंपत्तीचे संरक्षण
- शाश्वत विकासाला प्रोत्साहन देणे
आपल्याला टिकाऊ विकासाला प्रोत्साहन देण्याची आवश्यकता आहे. यामध्ये पर्यावरणाचे संरक्षण करणे आणि नैसर्गिक संसाधनांचा शाश्वत वापर करणे समाविष्ट आहे.
वाढत्या लोकसंख्येमुळे कोणत्या समस्या निर्माण होतात ? (What are the problems caused by increasing population?)
वाढत्या लोकसंख्येमुळे अनेक समस्या निर्माण होत आहेत, जसे की-
- गरिबी आणि भुकेची समस्या– वाढत्या लोकसंख्येमुळे अन्न आणि इतर मूलभूत सुविधांसाठी मागणी वाढते, ज्यामुळे गरिबी आणि भुकेची समस्या उग्र होत आहे.
- नैसर्गिक साधनसंपत्तीवर ताण– वाढत्या लोकसंख्येमुळे जंगले, पाणी आणि इतर नैसर्गिक साधनसंपत्तीवर ताण येत आहे.
- हवामान बदल– वाढत्या लोकसंख्येमुळे हरितगृह वायूंचे उत्सर्जन वाढत आहे, ज्यामुळे हवामान बदल होत आहे.
- रोगांचा प्रादुर्भाव– वाढत्या लोकसंख्येमुळे रोगांचा प्रादुर्भाव होण्याची शक्यता वाढते.
जागतिक लोकसंख्या दिवस आपल्याला या समस्यांबद्दल विचार करण्याची आणि त्यावर उपाय शोधण्याची संधी देतो. या दिवशी आपण खालील गोष्टी करू शकतो-
- जागृकता निर्माण करणे– आपण आपल्या मित्र, कुटुंब आणि समाजाला वाढत्या लोकसंख्येमुळे होणाऱ्या समस्यांबद्दल सांगू शकतो.
- उपाय शोधणे– वाढत्या लोकसंख्येमुळे होणाऱ्या समस्यांवर उपाय शोधण्यासाठी चर्चा करू शकतो.
- स्वतःमध्ये बदल घडवणे– आपण आपल्या दैनंदिन जीवनात बदल करू शकतो जसे की पाणी आणि वीज वाचवणे.
जागतिक लोकसंख्या दिवस हा दिवस आपल्या भविष्यासाठी विचार करण्याची संधी आहे. आपण सर्वांनी मिळून प्रयत्न केले तरच आपण वाढत्या लोकसंख्येमुळे निर्माण होणाऱ्या समस्यांवर मात करू शकतो आणि आपल्यासाठी आणि येणाऱ्या पिढीसाठी अधिक चांगले भविष्य निर्माण करू शकतो.
विश्व जनसंख्या दिवस हा आपल्याला जगभरातील लोकसंख्येच्या आव्हानांबद्दल विचार करण्याची आणि त्यावर उपाययोजना करण्याची संधी आहे. आपण सर्वांनी मिळून काम केले तरच आपण अधिक चांगले आणि टिकाऊ भविष्य निर्माण करू शकतो.
आपण सर्वांनी मिळून प्रयत्न केले तरच आपण जग अधिक चांगले बनवू शकतो.
मोर पक्षाची संपूर्ण माहिती
अंतराळवीर (Astronaut) माहिती मराठी
जगातील सर्वाधिक लोकसंख्या असलेले 10 देश (2024 अंदाज) (10 Most Populous Countries in the World)
संयुक्त राष्ट्रसंघाच्या माहितीनुसार, 2022 मध्ये भारत हा चीनला मागे टाकून जगातील सर्वाधिक लोकसंख्या असलेला देश बनला आहे. 2024 च्या अंदाजानुसार जगातील सर्वाधिक लोकसंख्या असलेल्या पहिल्या दहा देशांची यादी खालीलप्रमाणे आहे-
1. भारत (India)
2. चीन (China)
3. नायजेरिया (Nigeria)
4. अमेरिका (United States)
5. पाकिस्तान (Pakistan)
6. इंडोनेशिया (Indonesia)
7. ब्राझील (Brazil)
8. बांगलादेश (Bangladesh)
9. रशिया (Russia)
10. मेक्सिको (Mexico)
या यादीतील क्रमांक बदलत राहू शकतात कारण जन्मदर, मृत्यूदर आणि स्थलांतर यांच्यावर अवलंबून असतात.