Image used in this picture – Source: wikipedia
राष्ट्रीय संरक्षण अकादमी (NDA)
राष्ट्रीय संरक्षण अकादमी (National Defence Academy – NDA) ही भारतातील एक अग्रगण्य संस्था आहे जी देशासाठी लष्करी अधिकारी तयार करते.
पुणे येथील खडकवासला येथे स्थित, ही संस्था भारतीय सैन्यदल, भारतीय नौदल आणि भारतीय वायुदलासाठी संयुक्त प्रशिक्षण प्रदान करते.
NDA मध्ये प्रवेशासाठी पात्रता (Eligibility for admission to NDA)
NDA (राष्ट्रीय संरक्षण अकादमी) मध्ये प्रवेश घेण्यासाठी, उमेदवारांनी खालील निकष पूर्ण करणे आवश्यक आहे-
वय–
- उमेदवारांची वय 16.5 ते 19 वर्षे (परीक्षेच्या वेळी) असणे आवश्यक आहे.
- 12वी उत्तीर्ण विद्यार्थ्यांना 19 वर्षे पूर्ण होण्याच्या आधी प्रवेश परीक्षा द्यावी लागेल.
शिक्षण–
- एनडीएच्या आर्मी विंगसाठी– मान्यताप्राप्त राज्य शिक्षण मंडळ किंवा विद्यापीठातून इयत्ता 12 वी किंवा समकक्ष परीक्षा उत्तीर्ण असणे आवश्यक आहे.
- एनडीएच्या वायुसेना आणि नौदल विंगसाठी– भौतिकशास्त्र, रसायनशास्त्र आणि गणितासह इयत्ता 12वी उत्तीर्ण असणे आवश्यक आहे.
- कमीतकमी 50% गुण– सर्व विषयांमध्ये मिळून किमान 50% गुण मिळवणे आवश्यक आहे.
राष्ट्रीयत्व–
- उमेदवार भारतीय नागरिक असणे आवश्यक आहे.
- फक्त पुरुष उमेदवारांनाच प्रवेश दिला जातो.
इतर निकष–
- उमेदवार अविवाहित असणे आवश्यक आहे.
- शारीरिक आणि मानसिकदृष्ट्या तंदुरुस्त असणे आवश्यक आहे.
- चांगल्या नैतिक चरित्राचे असणे आवश्यक आहे.
NDA प्रवेश परीक्षा (NDA Entrance Exam)
NDA (राष्ट्रीय संरक्षण अकादमी) प्रवेश परीक्षा ही भारतातील लष्करी दलांमध्ये अधिकारी बनण्यासाठी उमेदवारांची निवड करण्यासाठी आयोजित केली जाते. ही परीक्षा UPSC (केंद्रीय लोकसेवा आयोग) द्वारे वर्षातून दोनदा (एप्रिल आणि सप्टेंबर) आयोजित केली जाते.
परीक्षेसाठी पात्रता–
- वय: 16.5 ते 19 वर्षे (परीक्षेच्या वेळी)
- शिक्षण: 12वी उत्तीर्ण (विज्ञान शाखेसह) किंवा 12वी प्रमाणपत्र परीक्षेसाठी बसणारे विद्यार्थी
- राष्ट्रीयत्व: भारतीय नागरिक
- अविवाहित: लग्न न केलेले
- इतर निकष: चांगल्या नैतिक चरित्राचे, शारीरिक आणि मानसिकदृष्ट्या तंदुरुस्त
अर्ज करणे–
- UPSC (केंद्रीय लोकसेवा आयोग) द्वारे आयोजित केल्या जाणाऱ्या NDA परीक्षेसाठी अर्ज ऑनलाइन पद्धतीने स्वीकारले जातात.
- अर्ज फॉर्म भरताना आणि परीक्षा फी भरण्याची अंतिम तारीख लक्षात ठेवा.
- अर्ज करण्यासाठी, UPSC (संघ लोकसेवा आयोग) ची अधिकृत वेबसाइट – https://upsc.gov.in/ भा भेट द्या.
NDA प्रवेश परीक्षा–
- NDA परीक्षा वर्षातून दोनदा (एप्रिल आणि सप्टेंबर) आयोजित केली जाते.
- परीक्षा दोन भागांमध्ये विभाजित आहे-
- भाग 1 (गणित आणि विज्ञान): 300 गुण (प्रत्येक विषयासाठी 150 गुण)
- भाग 2 (इंग्रजी आणि सामान्य ज्ञान): 300 गुण (प्रत्येक विषयासाठी 150 गुण)
- परीक्षा ऑब्जेक्टिव्ह मल्टीपल चॉइस प्रश्न (MCQs) स्वरूपात असते.
- परीक्षा मराठी भाषेतही उपलब्ध आहे.
4. SSB मुलाखत (सेवा निवड बोर्ड)–
- लिखित परीक्षा उत्तीर्ण झालेल्या उमेदवारांना 5 दिवसांची SSB मुलाखत दिली जाते. ही मुलाखत उमेदवाराची मानसिक आणि शारीरिक क्षमता तपासते.
- SSB मुलाखतीमध्ये विविध चाचण्यांचा समावेश असतो, जसे-
- बुद्धिमत्ता चाचणी
- वैयक्तिक मुलाखत
- समूह चर्चा
- बाधा अडथळी कोर्स (obstacle course)
- कमांड टास्क (command task)
5. वैद्यकीय तपासणी–
- SSB मुलाखत उत्तीर्ण झालेल्या उमेदवारांची शारीरिक आणि मानसिक तंदुरुस्तीची वैद्यकीय अधिकाऱ्यांकडून तपासणी केली जाते.
6. अंतिम निवड–
- लिखित परीक्षा, SSB मुलाखत आणि वैद्यकीय तपासणीमधील गुणांवर आधारित अंतिम मेरिट यादी तयार केली जाते.
- या मेरिट यादीमध्ये उच्च स्थान मिळवणारे उमेदवारांना NDA मध्ये प्रवेश दिला जातो.
परीक्षा केंद्र–
- NDA प्रवेश परीक्षा भारतातील विविध शहरांमध्ये आयोजित केली जाते.
- उमेदवारांना त्यांच्या अर्जपत्रातून परीक्षा केंद्र निवडण्याची सुविधा आहे.
महत्त्वाच्या तारखा–
- अर्ज सादर करण्याची अंतिम तारीख– एप्रिल/सप्टेंबर (प्रत्येक वर्षी)
- प्रवेश परीक्षा तारीख– एप्रिल/सप्टेंबर (प्रत्येक वर्षी)
- निकाल जाहिरात– जून/नोव्हेंबर (प्रत्येक वर्षी)
अभ्यासक्रम–
- NDA प्रवेश परीक्षेचा अभ्यासक्रम 12वीच्या विज्ञान शाखेच्या अभ्यासक्रमावर आधारित आहे.
- उमेदवारांनी गणित, विज्ञान, इंग्रजी आणि सामान्य ज्ञानाचा चांगला अभ्यास करणे आवश्यक आहे.
- बाजारात अनेक पुस्तके आणि अभ्यास साहित्य उपलब्ध आहे.
- उमेदवार UPSC च्या अधिकृत वेबसाइटवरून मागील वर्षांचे प्रश्नपत्रिकांचाही अभ्यास करू शकतात.
टिपा–
- वेळेचे नियोजन करा आणि एक चांगला अभ्यासक्रम तयार करा.
- प्रत्येक विषयावर समान लक्ष केंद्रित करा.
- मागील वर्षांचे प्रश्नपत्रिकांचा सराव करा.
- ऑनलाइन आणि ऑफलाइन उपलब्ध असलेले विविध अभ्यास साहित्य वापरा.
- शारीरिक आणि मानसिकदृष्ट्या तंदुरुस्त रहा.
- सकारात्मक रहा आणि आत्मविश्वास ठेवा.
अधिक माहितीसाठी–
- NDA ची अधिकृत वेबसाइट: https://nda.nic.in/
- UPSC ची अधिकृत वेबसाइट: https://upsc.gov.in/
टीप– ही माहिती 2024 पर्यंत अद्ययावत आहे. अधिकृत माहितीसाठी कृपया NDA आणि UPSC च्या वेबसाइटला भेट द्या.
NDA मध्ये निवड झालेल्या उमेदवारांना पुण्यातील खडकवासला येथील NDA मध्ये तीन वर्षांचा कठोर प्रशिक्षण कार्यक्रम पूर्ण करावा लागतो.
NDA मध्ये प्रवेश मिळवणे हे एक आव्हानात्मक कार्य आहे, परंतु कठोर परिश्रम आणि समर्पणाने ते निश्चितपणे साध्य करता येते.
महत्त्वाची मुद्दे–
- NDA प्रवेश परीक्षा अतिशय स्पर्धात्मक आहे.
- वेळेवर आणि नियोजित अभ्यास आवश्यक आहे.
- NDA ची अधिकृत वेबसाइट आणि UPSC ची अधिकृत वेबसाइट नियमितपणे तपासा.
- परीक्षा पूर्वप्रशिक्षण संस्था (coaching institutes) उपलब्ध आहेत परंतु त्या आवश्यक नाहीत.
NDA परीक्षेची निवड प्रक्रिया (NDA Exam Selection Process)
- लिखित परीक्षा– उमेदवारांना NDA लिखित परीक्षा उत्तीर्ण होणे आवश्यक आहे.
- SSB (सेवा निवड बोर्ड) मुलाखत– यशस्वी उमेदवारांना SSB मुलाखतीसाठी बोलावले जाते.
- चिकित्सा तपासणी– SSB मुलाखतीत उत्तीर्ण झालेल्या उमेदवारांना चिकित्सा तपासणीसाठी पाठवले जाते.
लिखित परीक्षा, SSB मुलाखत आणि वैद्यकीय तपासणीमधील गुणांवर आधारित अंतिम मेरिट यादी तयार केली जाते.
या मेरिट यादीमध्ये उच्च स्थान मिळवणारे उमेदवारांना NDA मध्ये प्रवेश दिला जातो.
NDA परीक्षा उत्तीर्ण झालेल्या उमेदवारांना पुढील प्रशिक्षणासाठी NDA, खडकवासला येथे पाठवले जाते.
NDA मध्ये प्रशिक्षण (Training in NDA)
राष्ट्रीय संरक्षण अकादमी (NDA) मध्ये प्रशिक्षण हे तीन वर्षांचा कठोर आणि तीव्र कार्यक्रम आहे जो उमेदवारांना भारतातील लष्करी दलांमध्ये अधिकारी बनण्यासाठी तयार करतो. हे प्रशिक्षण पुण्यातील खडकवासला येथील NDA मध्ये दिले जाते.
प्रशिक्षणाचे मुख्य घटक–
- शैक्षणिक प्रशिक्षण–
- इतिहास, राजकारण, अर्थशास्त्र, विज्ञान, इंग्रजी आणि इतर विषयांचा समावेश आहे.
- उमेदवारांना त्यांच्या निवडलेल्या लष्करी शाखेनुसार (सेना, नौदल किंवा वायुसेना) विशेष प्रशिक्षण दिले जाते.
- शारीरिक प्रशिक्षण–
- दौड, पोहणे, व्यायाम, युद्धकला, शस्त्रास्त्र प्रशिक्षण आणि इतर शारीरिक क्रियाकलापांमध्ये समाविष्ट आहे.
- उमेदवारांना उच्च पातळीवर शारीरिक तंदुरुस्ती आणि सहनशक्ती विकसित करण्यासाठी प्रशिक्षित केले जाते.
- नेतृत्व प्रशिक्षण–
- उमेदवारांना छोट्या गटांचे आणि मोठ्या युनिटचे नेतृत्व कसे करावे हे शिकवले जाते.
- निर्णय घेणे, समस्या सोडवणे आणि संवाद कौशल्ये विकसित करण्यावर भर दिला जातो.
- मानसिक प्रशिक्षण–
- उमेदवारांना कठीण परिस्थितींमध्ये शांत आणि एकाग्र राहण्यासाठी प्रशिक्षित केले जाते.
- मानसिक तणाव आणि दबाव हाताळण्याची त्यांना क्षमता विकसित करण्यास मदत केली जाते.
- नैतिक मूल्ये–
- उमेदवारांना देशभक्ती, शिस्त, प्रामाणिकपणा आणि इतर नैतिक मूल्ये शिकवली जातात.
- हे मूल्ये त्यांना जबाबदार आणि आदरणीय अधिकारी बनण्यास मदत करतात.
NDA मधून यशस्वीरित्या पूर्ण झालेले उमेदवार भारतीय सैन्यदल, भारतीय नौदल किंवा भारतीय वायुदलात दुसऱ्या लेफ्टनंट या पदावर नियुक्त केले जातात.
NDA मध्ये प्रवेश मिळवणे हे एक कठीण काम आहे, परंतु ते ज्यांना देशाची सेवा करायची आहे आणि लष्करी कारकिर्द घडवायची आहे त्यांच्यासाठी एक अत्यंत फायदेशीर अनुभव आहे.
राष्ट्रीय संरक्षण अकादमी (NDA) चा फायदा (Advantage of National Defense Academy (NDA))
NDA मध्ये प्रवेश मिळवणे हे एका तरुणाच्या आयुष्यातील एक निर्णायक पाऊल असू शकते. येथे NDA मध्ये प्रवेशाचे काही प्रमुख फायदे आहेत-
देशसेवा करण्याची संधी– NDA भारतीय सैन्यदल, नौदल आणि वायुसेनेसाठी अधिकारी तयार करते. हे देशाची सेवा करण्याची आणि राष्ट्रीय सुरक्षेसाठी योगदान देण्याची एक अनोखी संधी प्रदान करते.
कठोर प्रशिक्षण आणि कौशल्य विकास– NDA मध्ये मिळणारे प्रशिक्षण शारीरिक आणि मानसिकदृष्ट्या कठीण असते.
हे उमेदवारांना शिस्त, नेतृत्व, सहकार्य, आणि निर्णय घेण्याची क्षमता विकसित करण्यासाठी मदत करते. हे कौशल्ये केवळ लष्करी कारकिर्दीसाठीच नव्हे तर आयुष्याच्या इतर क्षेत्रातही उपयुक्त ठरतात.
शैक्षणिक आणि व्यावसायिक विकास– NDA मध्ये मिळणारे शिक्षण उच्च दर्जाचे असते.
शैक्षणिक अभ्यासक्रमासोबतच, उमेदवारांना लष्करी कौशल्ये, शस्त्रास्त्र प्रशिक्षण आणि रणनीती शिकायला मिळते. हे ज्ञान आणि अनुभव त्यांच्या व्यावसायिक कारकिर्दीसाठी फायदेशीर ठरू शकते.
आर्थिक सुरक्षा– NDA मध्ये प्रवेश केलेल्या उमेदवारांना सरकारकडून पूर्ण शिष्यवृत्ती दिली जाते. तसेच, यशस्वी उमेदवारांना आकर्षक वेतनश्रेणी आणि इतर फायद्यांसह सन्माननीय कारकीर्द मिळते.
साहसी आणि आव्हानात्मक जीवनशैली– NDA मध्ये प्रशिक्षण आणि नंतरची लष्करी कारकीर्द अतिशय साहसी आणि आव्हानात्मक असते.
हे उमेदवारांना नवीन गोष्टी शिकण्याची, त्यांची मर्या ओलांडण्याची आणि नेतृत्व करण्याची संधी देते.
कम्युनिटी आणि बंधुत्व– NDA मध्ये उमेदवारांना भारताच्या विविध भागांमधून आलेल्या इतर विद्यार्थ्यांसोबत राहण्याची आणि अभ्यास करण्याची संधी मिळते. यामुळे आयुष्यभर टिकणारे मजबूत बंध तयार होतात.
संक्षेपात, NDA मध्ये प्रवेश घेणे हे देशासाठी सेवा करण्याची एक आदर्श संधी आहे.
हे उमेदवारांना कठोर आणि शिस्तबद्ध वातावरणात प्रशिक्षण देऊन त्यांच्यामधील नेतृत्व गुण आणि कौशल्ये विकसित करण्यासाठी मदत करते.
हे त्यांच्या आयुष्यात सकारात्मक परिणाम करते आणि त्यांना यशस्वी भविष्यासाठी तयार करते.
NDA परीक्षा उत्तीर्ण होणं सोपं आहे का (Is it easy to crack NDA exam)?
NDA परीक्षा उत्तीर्ण होणं सोपं नाही, पण अशक्यही नाही. यशस्वी होण्यासाठी, तुम्हाला कठोर आणि चिकाटीने अभ्यास करणं गरजेचं आहे.
NDA परीक्षा उत्तीर्ण करण्याची शक्यता वाढवण्यासाठी काही टिपा–
तयारी–
- परीक्षा स्वरूप आणि अभ्यासक्रम समजून घ्या– UPSC च्या अधिकृत वेबसाइटवरून NDA परीक्षेचा अभ्यासक्रम आणि परीक्षा स्वरूप डाउनलोड करा.
- योग्य अभ्यास साहित्य निवडा– बाजारात अनेक चांगली पुस्तके आणि अभ्यास साहित्य उपलब्ध आहेत. तुमच्या गरजेनुसार आणि शिकण्याच्या पद्धतीनुसार योग्य साहित्य निवडा.
- अभ्यास वेळापत्रक तयार करा आणि त्याचे पालन करा– दररोज अभ्यासासाठी वेळ निश्चित करा आणि अभ्यास वेळापत्रक तयार करा.
- नियमित सराव करा– मागील वर्षांचे प्रश्नपत्रिका सोडवा आणि नमुना चाचण्या घ्या.
- सामूहिक अभ्यासात सहभागी व्हा– मित्रांसोबत किंवा अभ्यास गटात सामील व्हा.
- मानसिक तंदुरुस्ती राखून ठेवा– पुरेशी झोप घ्या, निरोगी आहार घ्या आणि नियमित व्यायाम करा.
परीक्षेच्या वेळी–
- वेळेचे व्यवस्थापन– प्रत्येक विभागासाठी किती वेळ द्यायचा हे आधीच ठरवा.
- प्रश्नांची निवड– सोपे प्रश्न प्रथम सोडवा आणि नंतर कठीण प्रश्नांकडे जा.
- उत्तर लिहिण्यापूर्वी प्रश्न काळजीपूर्वक वाचा.
- अंदाज लावू नका– तुम्हाला उत्तर माहित नसल्यास ते रिक्त ठेवा.
- शांत आणि आत्मविश्वास ठेवा.
अतिरिक्त टिपा–
- सकारात्मक रहा– यशस्वी होण्याची तुमची क्षमता तुम्हाला विश्वास ठेवा.
- हार मानू नका– अभ्यासात अडचणी आल्यास हार मानू नका.
- तुमच्या कमकुवतपणा सुधारा- तुमच्या कमकुवतपणा ओळखा आणि त्यावर काम करा.
- मार्गदर्शन घ्या– आवश्यक असल्यास, अनुभवी व्यक्तीकडून मार्गदर्शन घ्या.
लक्षात ठेवा, यशस्वी होण्यासाठी कठोर परिश्रम आणि समर्पण गरजेचं आहे. तुम्ही जर चिकाटीने प्रयत्न केले तर तुम्ही NDA परीक्षा उत्तीर्ण होऊ शकता.