कबड्डी – थरारक आणि रोमांचकारी सामना!
कबड्डी हा भारतात सर्वोत्कृष्ट आणि सर्वात जास्त खेळला जाणारा पारंपारिक मैदानी खेळ आहे. लहान मुलांपासून तर मोठ्यांपर्यंत सर्व वयोगटातील लोकांमध्ये कबड्डीची मोठी आवड असते. हा एक सांघिक खेळ असून, चपळाई, युक्ती आणि शारीरिक ताकद यांची चाचणी घेतो.
कबड्डी खेळाची सुरुवात भारतात कुठे झाली (Where did Kabaddi game start in India)?
कबड्डीची सुरुवात भारताच्या प्राचीन काळात झाली असे मानले जाते.
सिंधू संस्कृतीतील पुरातत्व उत्खननात सापडलेल्या चित्रांमध्ये कबड्डीसारख्या खेळाचे चित्रण दिसून येते. “महाभारत” आणि “रामायण” मध्येही कबड्डीचा उल्लेख आहे. तथापि, “कबड्डी” हा शब्द इ.स. 19 व्या शतकात वापरलेला दिसून येतो.
कबड्डी खेळाचा इतिहास-
- प्राचीन काळात, कबड्डी हा युद्धकौशल्य विकसित करण्यासाठी आणि शारीरिक तंदुरुस्ती राखण्यासाठी खेळला जात होता.
- 19 व्या शतकात, कबड्डी हा ग्रामीण भागात लोकप्रिय खेळ बनला.
- इ.स. 1936 मध्ये, हनुमान व्यायाम प्रसारक मंडळ, अमरावती यांनी बर्लिन ऑलिम्पिकमध्ये कबड्डीचा प्रदर्शनीय सामना दाखवून त्याचा प्रसार केला.
- इ.स. 1938 मध्ये, कबड्डीला भारताचा राष्ट्रीय खेळ म्हणून मान्यता मिळाली.
- 1948 मध्ये, भारतीय कबड्डी महासंघ स्थापन झाला.
- 1980 मध्ये, आशियाई कबड्डी स्पर्धा सुरू झाल्या.
कबड्डीची उत्पत्ती निश्चितपणे कुठे झाली हे निश्चितपणे सांगणे कठीण आहे. अनेक तज्ञांचा असा विश्वास आहे की हा खेळ प्राचीन भारतात, विशेषतः दक्षिण भारतात विकसित झाला.
पुरावे–
- इतिहास– कबड्डीचा उल्लेख प्राचीन ग्रंथांमध्ये, जसे की महाभारत आणि रामायण मध्ये आढळतो.
- चित्रे– प्राचीन मंदिरे आणि शिल्पे यांमध्ये कबड्डी खेळणाऱ्या लोकांची चित्रे दिसून येतात.
- लोकप्रियता– कबड्डी हा दक्षिण भारतात, विशेषतः तमिळनाडु, आंध्र प्रदेश आणि कर्नाटक मध्ये अनेक शतकांपासून खेळला जाणारा लोकप्रिय खेळ आहे.
इतर संभाव्यता–
- काही तज्ञांचा असा विश्वास आहे की कबड्डीची सुरुवात मध्य पूर्व किंवा मध्य आशियामध्ये झाली आणि व्यापारी आणि सैनिकांद्वारे भारतात आणली गेली.
- इतर तज्ञांचा असा विश्वास आहे की हा खेळ अनेक संस्कृतींमध्ये स्वतंत्रपणे विकसित झाला असेल.
आज, कबड्डी हा भारतात आणि जगभरात लोकप्रिय खेळ आहे. पुरुष आणि महिलांसाठी वेगवेगळ्या कबड्डी स्पर्धा आयोजित केल्या जातात.
कबड्डीची सुरुवात भारतात कुठे झाली या प्रश्नाचे उत्तर थोडं अस्पष्ट आहे. तथापि, हे निश्चितपणे सांगता येईल की कबड्डी हा भारतातील प्राचीन खेळ आहे आणि त्याचा समृद्ध इतिहास आहे.
टीप– हे लक्षात घेणे महत्त्वाचे आहे की कबड्डीच्या इतिहासाबद्दल अनेक भिन्न सिद्धांत आणि मते आहेत.
कबड्डी खेळाचे मैदान किती क्षेत्रफळाचे असते (What is the area of Kabaddi ground)?
कबड्डीचे मैदान पुरुष आणि महिलांसाठी वेगवेगळ्या क्षेत्रफळाचे असते.
पुरुषांसाठी–
- लांबी: 13 मीटर
- रुंदी: 10 मीटर
- क्षेत्रफळ: 130 चौरस मीटर
- आकार: आयताकृती
महिलांसाठी–
- लांबी: 12 मीटर
- रुंदी: 8 मीटर
- क्षेत्रफळ: 96 चौरस मीटर
- आकार: आयताकृती
हे मैदान रेषांद्वारे दोन समान भागात विभाजित केले जाते. या रेषाला “मिडलाइन” म्हणतात.
महत्त्वाचे मुद्दे–
- मैदानाच्या चारही बाजूंनी 3 मीटरचा “अतिरिक्त भाग” असतो.
- “मिडलाइन” 6.5 मीटर लांबीची असते.
- “रेडर लाइन” 3 मीटर लांबीची असते आणि ती प्रत्येक संघाच्या मैदानाच्या शेवटी असते.
- “बोनस लाइन” 1 मीटर लांबीची असते आणि ती “मिडलाइन” च्या मधोमध असते.
कबड्डी हा भारतातील सर्वात लोकप्रिय खेळांपैकी एक आहे आणि जगभरात खेळला जातो. योग्य तंत्र आणि रणनीतींचा वापर करून खेळाडू या मैदानावर थरारक सामना खेळतात.
हॉकी खेळाची संपूर्ण माहिती मराठी
कबड्डी कशी खेळली जाते (How is kabaddi played)?
कबड्डीमध्ये चपळाई, युक्ती आणि ताकद एकत्र येऊन सामना रोमांचकारी बनवतात. तर कबड्डी नेमकी कशी खेळली जाते ते जाणून घेऊया.
कबड्डीचे नियम
कबड्डीचे ग्राउंड किती मीटर असते ?
- कबड्डीची मैदान पुरुषांसाठी 13 मीटर x 10 मीटर आणि महिलांसाठी 12 मीटर x 8 मीटर असते.
- मैदानाला रेषांद्वारे दोन समान भागात विभाजित केले जाते. या रेषाला “मिडलाइन” म्हणतात.
- प्रत्येकी संघात 12 खेळाडू असतात. परंतु एका वेळी 7 खेळाडू मैदानावर असतात. उर्वरित खेळाडू हे बदलाव (सब्सिट्यूट) असतात.
कबड्डी खेळाची विभागणी
- सामना दोन भागात विभाजित असतो. प्रत्येक विभाग 20 मिनिटांचा असतो.
- खेळ सुरुवातीला दोन्ही संघातील “टॉस” होतो. जो टॉस जिंकतो तो “डिफेंडर” तर हरणारा “रेडर” बनतो.
रेड, डिफेन्स आणि गुण
- खेळाडू दोन गटात विभक्त होतात – रेडर आणि डिफेन्स.
- एका संघातून एक “रेडर” निवडला जातो. तो “कबड्डी कबड्डी” म्हणत श्वास रोखून प्रतिस्पर्धी संघाच्या मैदानावर (आक्रमणाचा भाग) शिरतो .
- रेडरने प्रतिस्पर्धी संघाच्या खेळाडूंना (डिफेन्स) स्पर्श केल्यास ते “आउट” होतात. रेड जितके जास्त लोकांना स्पर्श करतो तितके त्याच्या संघाला गुण मिळतात.
- मात्र, रेडरला एक अट आहे. तो श्वास रोखून ठराविक वेळेत परत आपल्या मैदानावर (बचावचा भाग) येणे आवश्यक आहे.
- जर रेडरने प्रतिस्पर्धीला स्पर्श केला आणि आपल्या मैदानावर परत आला तर त्याच्या संघाला एक गुण मिळतो.
- मात्र, रेडर श्वास रोखून परत येण्याआधी त्याचा श्वास तुटला तर तो “आउट” होतो आणि प्रतिस्पर्धी संघाला एक गुण मिळतो.
डिफेन्डर्सची भूमिका
- प्रतिस्पर्धी संघाचे खेळाडू “डिफेन्डर्स” म्हणून ओळखले जातात.
- रेडरला स्पर्श होण्यापासून वाचण्याचा आणि रेडरचा श्वास रोखून ठेवण्यासाठी अडथळा निर्माण करणे हे त्यांचे काम असते.
- जर रेडरला मैदानाच्या बाहेर जाण्याची वेळ आली तर त्याला “आउट” घोषित केले जाते.
- डिफेन्सच्या खेळाडूंनी रेडरला पकडण्याचा किंवा थकवण्याचा प्रयत्न करायचा असतो. त्याला श्वास घेण्यास भाग पाडून “आउट” करायचं असतं.
अतिरिक्त नियम–
- खेळादरम्यान खेळाडूंनी मैदानाच्या बाहेर जाणे किंवा रेषा ओलांडणे चुक करायचे.
- खेळाडूंनी प्रतिस्पर्ध्यांना मारणे किंवा धक्का देणे असा कोणताही हिंसक कृत्य करू नये.
- खेळाडूंनी रेफर‍ीच्या निर्णयाचा आदर करणे आवश्यक आहे.
कबड्डी खेळामध्ये जिंकण्याचा मंत्र (Mantra to win in Kabaddi)!
कबड्डी हा भारताचा राष्ट्रीय खेळ आहे आणि त्यात यशस्वी होण्यासाठी चपळता, ताकद, युक्ती आणि संघभावना आवश्यक आहे.
यशस्वी कबड्डी संघ बनण्यासाठी काही टिपा–
1. कठोर प्रशिक्षण–
- नियमित आणि कठोर प्रशिक्षण हे यशाची गुरुकिल्ली आहे.
- यात धावणे, लढाई, चपळता आणि शारीरिक ताकद सुधारण्यासाठी व्यायाम समाविष्ट आहेत.
- श्वास नियंत्रण आणि रेडिंग आणि डिफेन्स तंत्रावरही सराव करणे आवश्यक आहे.
2. योग्य रणनीती–
- प्रत्येक सामन्यासाठी योग्य रणनीती तयार करणे आवश्यक आहे.
- प्रतिस्पर्धी संघाच्या सामर्थ्य आणि कमकुवतपणावर लक्ष केंद्रित करा.
- वेगवेगळ्या परिस्थितीनुसार योजना बदलण्यासाठी लवचिक रहा.
3. संघभावना–
- कबड्डी हा संघ खेळ आहे आणि यशस्वी होण्यासाठी चांगल्या संघभावनेची आवश्यकता आहे.
- खेळाडूंनी एकमेकांवर विश्वास ठेवणे आणि एकत्रितपणे काम करणे आवश्यक आहे.
- संघात सकारात्मक वातावरण निर्माण करा आणि उत्साह वाढवा.
4. अनुभवी प्रशिक्षक–
- अनुभवी आणि कुशल प्रशिक्षकाचे मार्गदर्शन घेणे महत्त्वाचे आहे.
- ते खेळाडूंना योग्य तंत्र शिकवू शकतात आणि त्यांना मानसिकदृष्ट्या मजबूत बनवू शकतात.
5. नियमित स्पर्धा–
- शक्य तितक्या स्पर्धांमध्ये भाग घेणे आवश्यक आहे.
- यामुळे खेळाडूंना अनुभव मिळेल आणि त्यांच्या चुका सुधारण्यास मदत होईल.
- दबाव आणि तणावपूर्ण परिस्थितीत खेळण्याची सवय लागेल.
6. आत्मविश्वास–
- यशस्वी होण्यासाठी मजबूत आत्मविश्वास आवश्यक आहे.
- आपल्या क्षमतेवर विश्वास ठेवा आणि आपले सर्वोत्तम द्या.
- हार न मानता आणि धैर्याने खेळा.
या टिप्स फॉलो करून तुम्ही कबड्डीमध्ये यशस्वी होण्याच्या मार्गावर निश्चितपणे असू शकता!
टीप–
- कबड्डीमध्ये यशस्वी होण्यासाठी कोणताही एक “मंत्र” नाही.
- हे कठोर परिश्रम, समर्पण आणि योग्य रणनीतीचा समावेश करणारे संपूर्ण प्रयत्न घेण्याची बाब आहे.
या नियमांनुसार कबड्डीचा रोमांचकारी खेळ रंगतो. मैदानावर चपळाई, श्वास रोखून खेळणे आणि युक्ती यांची रणनीती पाहायला मिळते.
कबड्डी खेळण्याचे फायदे (Benefits of playing Kabaddi)
कबड्डी खेळण्याचे अनेक फायदे आहेत, ज्यात शारीरिक आणि मानसिक दोन्ही प्रकारचे फायदे समाविष्ट आहेत.
शारीरिक फायदे-
- संपूर्ण शरीर कसरत– कबड्डी हा एक उत्कृष्ट व्यायाम आहे जो शरीराच्या सर्व स्नायूंना व्यायाम देतो.
- हृदय आणि फुफ्फुसांना मजबूत करते– धावणे, लढणे आणि श्वास रोखणे यामुळे हृदय आणि फुफ्फुसांना मजबूत बनण्यास मदत होते.
- लवचिकता आणि समन्वय सुधारते– कबड्डी खेळण्यामुळे शरीराची लवचिकता आणि समन्वय सुधारण्यास मदत होते.
- स्नायूंची ताकद आणि सहनशक्ती वाढवते– कबड्डी खेळण्यामुळे स्नायूंची ताकद आणि सहनशक्ती वाढण्यास मदत होते.
- वजन कमी करते– कबड्डी हा एक कॅलरी बर्न करणारा खेळ आहे जो वजन कमी करण्यास आणि आरोग्यपूर्ण वजन राखण्यास मदत करू शकतो.
- हाडे मजबूत करते– धावणे आणि उडी मारणे यामुळे हाडे मजबूत होण्यास मदत होते.
मानसिक फायदे–
- एकाग्रता आणि प्रतिसाद वेळ सुधारते– कबड्डी खेळण्यामुळे एकाग्रता आणि प्रतिसाद वेळ सुधारण्यास मदत होते.
- आत्मविश्वास आणि आत्मसन्मान वाढवते– यशस्वीरित्या खेळणे आणि सामन्यात योगदान देणे यामुळे आत्मविश्वास आणि आत्मसन्मान वाढण्यास मदत होते.
- तणाव आणि चिंता कमी करते– व्यायामामुळे एंडोर्फिन सोडले जातात, ज्यामुळे तणाव आणि चिंता कमी होण्यास मदत होते.
- शिस्त आणि एकाग्रता शिकवते– कबड्डी खेळण्यासाठी शिस्त आणि एकाग्रता आवश्यक आहे, जी जीवनाच्या इतर क्षेत्रातही उपयुक्त ठरू शकते.
- सामाजिक कौशल्ये आणि संघभावना विकसित करते– कबड्डी हा एक संघ खेळ आहे जो संवाद, सहकार्य आणि संघभावनेची भावना शिकण्यास मदत करतो.
याव्यतिरिक्त, कबड्डी हा एक मनोरंजक आणि आव्हानात्मक खेळ आहे जो सर्व वयोगटातील लोकांना आनंद देऊ शकतो.
कबड्डी खेळण्यास सुरुवात करण्यासाठी, तुम्ही तुमच्या स्थानिक क्रीडा क्लबमध्ये किंवा कबड्डी प्रशिक्षण वर्गात सामील होऊ शकता.
कबड्डी हा एक उत्तम खेळ आहे जो तुम्हाला शारीरिक आणि मानसिकदृष्ट्या निरोगी आणि तंदुरुस्त राहण्यास मदत करू शकतो.
प्रो कबड्डी लीग (Pro Kabaddi League)
प्रो कबड्डी लीग (PKL) ही भारतातील व्यावसायिक पुरुष कबड्डी लीग आहे. ही भारतामध्ये कबड्डीची लोकप्रियता वाढवण्यात आणि कबड्डीपटूंना व्यावसायिक संधी देण्यासाठी 2014 मध्ये स्थापना झाली.
लीगची रचना–
- PKL मध्ये सध्या 12 फ्रँचायझी आहेत.
- प्रत्येक फ्रँचायझीकडे 12 खेळाडूंचा संघ असतो, परंतु एका वेळी 7 खेळाडू मैदानावर असतात.
- लीग एका round robin स्वरूपात खेळली जाते, जिथे प्रत्येक संघ इतर सर्व संघांशी एकदा खेळतो.
- लीगमध्ये प्लेऑफ्स देखील असतात, जिथे शीर्ष संघ अंतिम फेरीसाठी पात्र ठरतात.
स्पर्धेचे स्वरूप–
- प्रत्येक मोसमात 12 संघ एकमेकांशी खेळतात.
- लीग स्टेज आणि प्लेऑफ अशा दोन टप्प्यांत स्पर्धा विभाजित असते.
- लीग स्टेजमध्ये, प्रत्येक संघ इतर सर्व संघांशी एकदा घरी आणि एकदा बाहेर खेळतो.
- गुणातालिकेनुसार शीर्ष सहा संघ प्लेऑफसाठी पात्र ठरतात.
- प्लेऑफमध्ये, एकमेकांशी पाडाव सामने होतात आणि अंतिम सामन्यात विजेता संघाला चॅम्पियनशिप मिळते.
प्रो कबड्डी लीगची वैशिष्ट्ये–
- वेगवान आणि रोमांचकारी खेळ.
- सुपर रेड, सुपर टॅकल आणि इतर कौशल्यपूर्ण खेळांमुळे मनोरंजक.
- भारतीय खेळाडूंप्रमाणेच आंतरराष्ट्रीय खेळाडूंचा सहभाग.
- सामन्यांचे भव्य आयोजन आणि उत्साही प्रेक्षकगण.
प्रो कबड्डी लीगचा प्रभाव–
- लीगमुळे कबड्डीची देशात आणि आंतरराष्ट्रीय स्तरावर लोकप्रियता वाढली आहे.
- यामुळे कबड्डी खेळाडूंना व्यावसायिक म्हणून करिअर करण्याची संधी मिळाली आहे.
- लीगमुळे कबड्डीच्या पायाभूत सुविधा आणि प्रशिक्षणाची गुणवत्ता सुधारली आहे.
प्रो कबड्डी लीग ही कबड्डीच्या चाहत्यांसाठी एक उत्सवच आहे. ती कबड्डी हा खेळ अधिकाधिक लोकांपर्यंत पोहोचवण्याचे काम करत आहे.
काही उपयुक्त माहिती–
- PKL ची अधिकृत वेबसाइट: https://www.prokabaddi.com/
- PKL ची माहिती मिळवण्यासाठी तुम्ही स्टार स्पोर्ट्स (PKL ची प्रसारण करणारी चॅनेल) देखील पाहू शकता.