बुद्ध पूर्णिमा (Buddha Purnima)
बुद्ध पूर्णिमा ही बौद्ध धर्मातील सर्वात मोठी आणि महत्त्वाची जयंती आहे.
या दिवशी बौद्ध अनुयायी गौतम बुद्धांचा जन्म, ज्ञान प्राप्ती आणि महापरिनिर्वाण या तीनही घटनांचे स्मरण करतात.
बुद्ध पूर्णिमा कधी साजरी केली जाते? (When is Buddha Purnima Celebrated?)
बुद्ध पूर्णिमा ही वैशाख शुद्ध पौर्णिमेला साजरी केली जाते. ग्रेगरीयन दिनदर्शिकेनुसार ही तारीख साधारणपणे एप्रिल किंवा मे महिन्यात येते.
बुद्ध पूर्णिमाचे महत्व (Significance of Buddha Purnima)-
- गौतम बुद्धांचा जन्म– बुद्ध पूर्णिमा हा दिवस गौतम बुद्धांचा जन्मदिवस म्हणून साजरा केला जातो. इ.स.पू. 563 च्या सुमारास लुंबिनी येथे (आता नेपाळमध्ये) बुद्धांचा जन्म झाला.
- ज्ञान प्राप्ती– बुद्धांना बोधगया येथे 45 वर्षांच्या वयात ज्ञान प्राप्त झाले होते. बुद्ध पूर्णिमा या दिवशी त्या स्मरणीय क्षणाचेही स्मरण केले जाते.
- महापरिनिर्वाण– 80 वर्षांच्या दीर्घायुष्यानंतर कुशीनगर येथे बुद्धांचे महापरिनिर्वाण झाले होते. बुद्ध पूर्णिमा या दिवशी या घटनेचीही आठवण केली जाते.
ज्ञान प्राप्ती (Enlightenment)
- सिद्धार्थ गौतम राजकुमार म्हणून वाढले. त्यांना सुखसोयींमध्ये वाढवण्यात आले होते.
- पण बाहेरच्या जगात असलेले दुःख पाहून त्यांना धक्का बसला. जन्म, मृत्यु, आजारपण आणि म्हातारपण यासारख्या दुःखांचा त्यांना अनुभव आला.
- या दुःखाचा मार्ग काय असावा या शोधाखात त्यांनी राजवाड्याचा त्याग केला.
- अनेक वर्षांपर्यंत ध्यानधारण आणि तपश्चर्या केल्यानंतर बोधगया येथे त्यांना ज्ञान प्राप्त झाले. तेव्हापासून त्यांना “बुद्ध” (जागृत) असे म्हटले जाऊ लागले.
महापरिनिर्वाण (Parinirvana)
- ज्ञान प्राप्तीनंतर बुद्धांनी सुमारे 45 वर्षे भारतात भटकत लोकांना दुःखमुक्तीचा मार्ग सांगितला.
- त्यांच्या उपदेशांवर आधारित बौद्ध धर्म निर्माण झाला.
- बुद्धांचे महापरिनिर्वाण इ.स.पू. 483 च्या सुमारास कुशीनगर येथे झाले.
बुद्ध पूर्णिमा कशी साजरी केली जाते? (How is Buddha Purnima Celebrated?)
बुद्ध पूर्णिमा बौद्ध अनुयायी मोठ्या उत्साहाने साजरी करतात. या दिवशी अनेक कार्यक्रम केले जातात जसे कि-
- पूजा आणि ध्यान– बौद्ध मठांमध्ये बुद्धांची मूर्तीस पुष्पहार अर्पण करून पूजा केली जाते. ध्यानधारणा करून बुद्धांच्या शिकवणींचे स्मरण केले जाते.
- धम्मपद वाचन– बुद्धांच्या उपदेशांचा संग्रह असलेल्या “धम्मपद” ग्रंथाचे वाचन केले जाते.
- दानधर्म– बुद्धांनी दानधर्मावर भर दिला होता. बुद्ध पूर्णिमा या दिवशी गरीब आणि गरजू लोकांना दानधर्म केला जातो.
- शोभायात्रा– काही ठिकाणी बुद्धांच्या जीवन चरित्रावर आधारित शोभायात्रा काढल्या जातात.
आंतरराष्ट्रीय योग दिन विषयी संपूर्ण माहिती मराठी
ग्राफिक डिझाइन कोर्स ची माहिती मराठीत
बुद्ध पूर्णिमाचा संदेश (Message of Buddha Purnima)
बुद्ध पूर्णिमाचा संदेश हा शांतता, करुणा, अहिंसा आणि ज्ञानाचा आहे.
बुद्धांच्या शिकवणींचा अवलंब करून आपण स्वतःच्या आयुष्यात समाधान आणि सुख शोधू शकतो. बुद्ध पूर्णिमाचा हा संदेश सर्व धर्मांच्या लोकांसाठी प्रेरणादायक आहे.
बुद्ध पौर्णिमाचा संदेश हा करुणा, क्षमा, अहिंसा आणि शांततेवर आधारित आहे. या दिवशी आपण बुद्धांच्या शिकवणींचा सार घेऊ शकतो.
- लोभ, मत्सर यांचा त्याग करून साधे जीवन जगणे.
- दुसऱ्यांच्या दुःखाबद्दल सहानुभूती दाखवणे आणि त्यांना मदत करणे.
- अहिंसेचा मार्ग स्वीकार करून शांतता निर्माण करणे.
बुद्ध पौर्णिमा ही केवळ बौद्ध धर्मासाठीच नाही तर सर्व धर्मांसाठी आणि मानवतेसाठी महत्वाची आहे.
या दिवशी आपण बुद्धांच्या शिकवणींचा सन्मान करून आपले जीवन अधिक अर्थपूर्ण बनवू शकतो.
- बुद्धांच्या शिकवणींमधून आपण
- करुणा (Compassion)
- अहिंसा (Non-violence)
- शील पाळणे (Following Precepts)
- समाधान (Contentment)
- शांतता (Peace)
- आत्मसुधार (Self-improvement) यासारखे गुण शिकू शकतो.
बुद्ध पूर्णिमा हा दिवस आपल्या सर्वांना शांतता, करुणा आणि ज्ञानाचा मार्ग दाखवतो.