JEE परीक्षा म्हणजे काय? / What is JEE Exam?
JEE (Joint Entrance Exam) ही भारतातील अभियांत्रिकी आणि वास्तुकला अभ्यासक्रमांसाठी प्रवेश परीक्षा आहे.
भारतीय तंत्रज्ञान संस्था (IIT), राष्ट्रीय तंत्रज्ञान संस्था (NIT), इतर सरकारी तंत्रज्ञान संस्था (GFTI) आणि काही विद्यापीठांमध्ये प्रवेशासाठी ही परीक्षा महत्त्वाची आहे.
JEE चे दोन स्तर आहेत – JEE Main आणि JEE Advanced
JEE Main
हा प्रवेशाचा पहिला टप्पा आहे. या परीक्षेत उत्तीर्ण होणारे विद्यार्थी जेईई ॲडव्हान्स्ड (JEE Advanced ) परीक्षेसाठी पात्र ठरतात.
- ही परीक्षा भारतीय राष्ट्रीय परीक्षा एजन्सी (एनटीए) द्वारे आयोजित केली जाते.
- ती अखिल भारतीय तंत्रज्ञान संस्था (IIT), राष्ट्रीय तंत्रज्ञान संस्था (NIT) आणि इतर इंजिनिअरिंग आणि आर्किटेक्चरल कॉलेजांमध्ये प्रवेशासाठी पात्रता परीक्षा म्हणून काम करते.
- परीक्षेत गणित, भौतिकशास्त्र आणि रसायनशास्त्र या विषयांवर आधारित प्रश्न असतात.
- जेईई मेन्स परीक्षा मराठीसह विविध भारतीय भाषांमध्ये उपलब्ध आहे.
- परीक्षा दोन सत्रांमध्ये घेतली जाते: सत्र 1 आणि सत्र 2.
- सत्र 1 आणि सत्र 2 – जानेवारी आणि एप्रिल.
- प्रत्येक सत्रात दोन पेपर असतात: JEE Main Paper 1 आणि JEE Main Paper 2.
- JEE Main Paper 1 BE/BTech प्रवेशासाठी आहे, तर JEE Main Paper 2 B.Arch प्रवेशासाठी आहे.
- विद्यार्थी दोन्ही सत्रांमध्ये किंवा एका सत्रात परीक्षा देण्याचा पर्याय निवडू शकतात.
JEE Main पेपर पॅटर्न / JEE Main paper pattern
JEE Main पेपर-1 पॅटर्न / JEE Main Paper-1 Pattern –
जेईई मुख्य परीक्षा ही भारतातील अभियांत्रिकी आणि वास्तुकला अभ्यासक्रमांमध्ये प्रवेशासाठी घेतली जाणारी राष्ट्रीय स्तरावरची प्रवेश परीक्षा आहे.
ही परीक्षा दोन पेपरमध्ये विभाजित आहे –
पेपर 1 – BE / B.Tech (बी.ई./बी.टेक)
- परीक्षा पद्धत – ऑनलाइन (कॉम्पुटर आधारित)
- परीक्षा कालावधी – 3 तास (180 मिनिटे)
- दिव्यांग परीक्षार्थींसाठी – 4 तास
- विभागांची संख्या आणि विषय – 3 (भौतिकशास्त्र, रसायनशास्त्र आणि गणित)
- प्रश्नांचा प्रकार –
- बहुविकल्पीय प्रश्न (MCQs) – फक्त एक बरोबर उत्तर असलेले 4 पर्याय (प्रत्येक विषयासाठी 20 प्रश्न)
- संख्यात्मक मूल्य प्रश्न – ज्यांची उत्तरे संख्यात्मक स्वरूपात भरायची असतात (प्रत्येक विषयासाठी 10 प्रश्न) – या विभागातील 10 पैकी कोणतेही 5 प्रश्न सोडवावे लागतात.
- एकूण प्रश्न – 90
- एकूण गुण – 300
विषयनिहाय गुण विभागणी –
- गणित: 100 गुण
- भौतिकशास्त्र: 100 गुण
- रसायनशास्त्र: 100 गुण
JEE Main पेपर-2 पॅटर्न / JEE Main Paper-2 Pattern –
जेईई मुख्य परीक्षा ही भारतातील अभियांत्रिकी आणि वास्तुकला अभ्यासक्रमांमध्ये प्रवेशासाठी घेतली जाणारी राष्ट्रीय स्तरावरची प्रवेश परीक्षा आहे.
या परीक्षेचा दुसरा पेपर (पेपर 2) खालील दोन अभ्यासक्रमांसाठी आहे –
- B.Arch (बॅचलर ऑफ आर्किटेक्चर) – ही पदवी वास्तुकला क्षेत्रातील अभ्यासक्रमांसाठी असते.
- B.Plan (बॅचलर ऑफ प्लॅनिंग) – ही पदवी शहरी आणि क्षेत्रीय नियोजनाशी संबंधित अभ्यासक्रमांसाठी असते.
जेईई मुख्य परीक्षा पेपर 2 – महत्वाची माहिती –
जेईई मुख्य परीक्षा ही दोन पेपरमध्ये विभाजित आहे.
पेपर 2 हा खासकरून बी. आर्किटेक्चर (B.Arch) आणि बी. प्लॅनिंग (B.Plan) या अभ्यासक्रमांसाठी असतो.
येथे या पेपरची सविस्तर माहिती देण्यात आली आहे –
परीक्षा पद्धत –
B.Arch (बी. आर्किटेक्चर) –
ऑनलाइन – गणित आणि अभिरुची चाचणी ( Maths and Aptitude Test) आणि
ऑफलाइन – (रेखांकन परीक्षा – Drawing Test)
B.Plan (बी. प्लॅनिंग) – ऑनलाइन
परीक्षा कालावधी – दोन्ही अभ्यासक्रमांसाठी 3 तास (180 मिनिटे)
विभाग –
- बी. आर्किटेक्चर (B.Arch) –
- गणित (भाग 1) : 20 बहुविकल्पीय प्रश्न आणि 10 संख्यात्मक मूल्य प्रश्न
- अभिरुची चाचणी (भाग 2) : 50 प्रश्न
- रेखांकन परीक्षा (भाग 3) : 2 प्रश्न
- बी. प्लॅनिंग (B.Plan) –
- गणित : 20 प्रश्न आणि 10 संख्यात्मक मूल्य प्रश्न
- अभिरुची : 50 प्रश्न
- नियोजन आधारित प्रश्न : 25 प्रश्न
प्रश्नांची संख्या –
- बी. आर्किटेक्चर (B.Arch): 82 प्रश्न
- बी. प्लॅनिंग (B.Plan): 105 प्रश्न
प्रश्नांचा प्रकार –
- गणित आणि अभिरुची: दोन्ही विभागात वस्तुनिष्ठ प्रकारचे प्रश्न असतात (बहुविकल्पीय प्रश्न आणि संख्यात्मक मूल्य प्रश्न)
- रेखांकन परीक्षा (B.Arch): परीक्षार्थ्यांच्या रेखांकन आणि रेखाटना कौशल्यांची चाचणी घेणारे प्रश्न
- नियोजन आधारित प्रश्न (B.Plan): बहुविकल्पीय प्रश्न
एकूण गुण – दोन्ही अभ्यासक्रमांसाठी 400 गुण
रेखांकन विभाग (केवळ बी. आर्कि.) – एकूण 100 गुणांचा असतो. प्रत्येक प्रश्नाचे गुण त्याच्यासोबत दिले जातात.
- परीक्षेची भाषा -JEE Main परीक्षा मराठीसह हिंदी, इंग्रजी आणि गुजराती व्यतिरिक्त असामी, बंगाली, कन्नड, मल्याळम, मराठी, ओडिया, पंजाबी, तमिळ, तेलुगू, उर्दू भाषांमध्ये उपलब्ध आहे.
JEE Advanced
- ही परीक्षा आयआयटीमध्ये प्रवेशासाठी केवळ जेईई मेन्स उत्तीर्ण झालेल्या विद्यार्थ्यांसाठी घेतली जाते.
- परीक्षेत गणित, भौतिकशास्त्र आणि रसायनशास्त्र या विषयांवर आधारित प्रश्न असतात.
- परीक्षा एका सत्रात घेतली जाते.
या परीक्षेत उत्तीर्ण होणारे विद्यार्थी भारतीय तंत्रज्ञान संस्था (IIT) मध्ये प्रवेशासाठी पात्र ठरतात.
जेईई ॲडव्हान्स्ड पेपर 1 / JEE Advanced Paper 1 –
विभागनिहाय परीक्षा स्वरुप (भौतिकशास्त्र, रसायनशास्त्र आणि गणित)
या पेपरमध्ये 3 विभाग होते आणि पुढे, प्रत्येक विभाग 4 अधिक विभागांमध्ये विभाजित होतात, जसे खाली दाखवले आहे –
JEE Advanced पेपर 2 विभाग –
- विभाग 1: भौतिकशास्त्र
- विभाग 1: 12 गुण
- विभाग 2: 12 गुण
- विभाग 3: 24 गुण
- विभाग 4: 12 गुण
- विभाग 2: रसायनशास्त्र
- विभाग 1: 12 गुण
- विभाग 2: 12 गुण
- विभाग 3: 24 गुण
- विभाग 4: 12 गुण
- विभाग 3: गणित
- विभाग 1: 12 गुण
- विभाग 2: 12 गुण
- विभाग 3: 24 गुण
- विभाग 4: 12 गुण
हे तालिका JEE Advanced पेपर 2 मध्ये भौतिकशास्त्र, रसायनशास्त्र आणि गणित या विभागांचे स्वरुप दर्शविते –
विभाग क्रमांक प्रश्न आणि गुणांची संख्या ,प्रश्न प्रकार, गुण देण्याची पद्धत
| विभाग | प्रश्न संख्या व एकूण गुण | प्रश्नांचा प्रकार | गुण देण्याची पद्धत |
|---|---|---|---|
| 1 | 3 प्रश्न (12 गुण प्रत्येक) | फक्त एक बरोबर उत्तर असलेले बहु-विकल्पीय प्रश्न (MCQ) | +4 फक्त (सर्व) बरोबर पर्याय निवडले असल्यास |
| +3 सर्व 4 पर्याय बरोबर असतील परंतु फक्त 3 पर्याय निवडले असल्यास | |||
| +2 तीन किंवा अधिक पर्याय बरोबर असतील परंतु फक्त दोन पर्याय निवडले असल्यास, जे दोन्ही बरोबर आहेत | |||
| +1 दोन किंवा अधिक पर्याय बरोबर असतील परंतु फक्त एक पर्याय निवडला असेल आणि तो बरोबर पर्याय असेल | |||
| 0 जर एखादा पर्याय निवडला नसेल (म्हणजे प्रश्न अनुत्तरित असेल) | |||
| -2 इतर सर्व प्रकरणांमध्ये | |||
| 2 | 4 प्रश्न (12 गुण प्रत्येक) | एक किंवा एकापेक्षा अधिक बरोबर उत्तरांसह बहु-विकल्पीय प्रश्न (MCQ) | +3 फक्त बरोबर पर्याय निवडला असल्यास |
| 0 जर एखादा पर्याय निवडला नसेल (म्हणजे प्रश्न अनुत्तरित असेल) | |||
| इतर सर्व प्रकरणांमध्ये -1 | |||
| 3 | 6 प्रश्न (24 गुण) | पूर्णांक प्रकार | बरोबर उत्तरासाठी +4 |
| प्रयत्न न केल्यासाठी 0 | |||
| नकारात्मक गुण नाही | |||
| 4 | 4 प्रश्न (12 गुण) | जुळवा जुळव आणि बहु-विकल्पीय प्रश्न (MCQ) | +3 फक्त बरोबर पर्याय निवडला असल्यास |
| 0 जर एखादा पर्याय निवडला नसेल (म्हणजे प्रश्न अनुत्तरित असेल) |
JEE Advanced पेपर 2 / JEE Advanced Paper 2
या पेपरमध्ये 3 विभाग होते आणि पुढे, प्रत्येक विभाग 4 अधिक विभागांमध्ये विभाजित होतात, जसे खाली दाखवले आहे –
JEE Advanced पेपर 2 विभाग –
- विभाग 1: भौतिकशास्त्र
- विभाग 1: 12 गुण
- विभाग 2: 12 गुण
- विभाग 3: 24 गुण
- विभाग 4: 12 गुण
- विभाग 2: रसायनशास्त्र
- विभाग 1: 12 गुण
- विभाग 2: 12 गुण
- विभाग 3: 24 गुण
- विभाग 4: 12 गुण
- विभाग 3: गणित
- विभाग 1: 12 गुण
- विभाग 2: 12 गुण
- विभाग 3: 24 गुण
- विभाग 4: 12 गुण
हे तालिका JEE Advanced पेपर 2 मध्ये भौतिकशास्त्र, रसायनशास्त्र आणि गणित या विभागांचे स्वरुप दर्शविते –
| विभाग | प्रश्न संख्या व एकूण गुण | प्रश्नांचा प्रकार | गुण देण्याची पद्धत |
|---|---|---|---|
| 1 | 4प्रश्न (12 गुण प्रत्येक) | फक्त एक बरोबर उत्तर असलेले बहु-विकल्पीय प्रश्न (MCQ) | +3 फक्त बरोबर पर्याय निवडला असल्यास |
| 0 जर एखादा पर्याय निवडला नसेल (म्हणजे प्रश्न अनुत्तरित असेल) | |||
| इतर सर्व प्रकरणांमध्ये -1 | |||
| 2 | 3 प्रश्न (12 गुण प्रत्येक) | एक किंवा एकापेक्षा अधिक बरोबर उत्तरांसह बहु-विकल्पीय प्रश्न (MCQ) | +4 फक्त (सर्व) बरोबर पर्याय निवडले असल्यास |
| +3 सर्व 4 पर्याय बरोबर असतील परंतु फक्त 3 पर्याय निवडले असल्यास | |||
| +2 तीन किंवा अधिक पर्याय बरोबर असतील परंतु फक्त दोन पर्याय निवडले असल्यास, जे दोन्ही बरोबर आहेत | |||
| +1 दोन किंवा अधिक पर्याय बरोबर असतील परंतु फक्त एक पर्याय निवडला असेल आणि तो बरोबर पर्याय असेल | |||
| 0 जर एखादा पर्याय निवडला नसेल (म्हणजे प्रश्न अनुत्तरित असेल) | |||
| -2 इतर सर्व प्रकरणांमध्ये | |||
| 3 | 6 प्रश्न (24 गुण) | पूर्णांक प्रकार | बरोबर उत्तरासाठी +4 |
| प्रयत्न न केल्यासाठी 0 | |||
| नकारात्मक गुण नाही | |||
| 4 | 2 प्रश्न (12 गुण) | संख्यात्मक उत्तरांसह अनुच्छेद प्रकार | +3 फक्त बरोबर पर्याय निवडला असल्यास |
| 0 जर एखादा पर्याय निवडला नसेल (म्हणजे प्रश्न अनुत्तरित असेल) |
महत्वाच्या टिपा / Important Tips
- विद्यार्थ्यांनी त्यांना आवडणाऱ्या आणि योग्य असणाऱ्या प्रवेश प्रक्रियेसाठी अर्ज करणे आवश्यक आहे.
- प्रत्येक प्रवेश प्रक्रियेसाठी अर्ज करण्याची अंतिम तारीख आणि आवश्यक पात्रता निकष वेगवेगळे असतात.
- विद्यार्थ्यांनी अर्ज करण्यापूर्वी प्रत्येक प्रवेश प्रक्रियेची माहिती काळजीपूर्वक वाचणे आवश्यक आहे.
- विद्यार्थ्यांनी परीक्षेच्या तारखा, पात्रता निकष आणि प्रवेश प्रक्रियेसाठी आवश्यक कागदपत्रांची माहिती घेणे आवश्यक आहे.
MHT CET 2024 संपूर्ण माहिती मराठी/CET Exam Information 2024
12वी सायन्स नंतर काय करावे?
JEE फुल फॉर्म / JEE full form
JEE चा फुल फॉर्म Joint Entrance Examination हा आहे .
JEE Main परीक्षा वर्षातून किती वेळा होते? / How many times in a year is the JEE Main exam?
JEE Main परीक्षा वर्षातून दोन वेळा आयोजित केली जाते –
- एप्रिल/मे महिन्यात: ही परीक्षा “JEE Main April Session” म्हणून ओळखली जाते.
- डिसेंबर महिन्यात: ही परीक्षा “JEE Main December Session” म्हणून ओळखली जाते.
प्रत्येक सत्रात दोन पेपर असतात –
- पेपर 1: B.E./B.Tech प्रवेशासाठी
- पेपर 2: B.Arch/B.Planning प्रवेशासाठी
परीक्षार्थी दोन्ही सत्रांमध्ये किंवा एका सत्रात परीक्षा देण्याचा पर्याय निवडू शकतात.
JEE Main चे फायदे काय आहेत? / What are the benefits of JEE Main?
JEE Main ही भारतातील सर्वात प्रतिष्ठित आणि स्पर्धात्मक परीक्षांपैकी एक आहे.
IIT, NIT, IIIT आणि इतर अनेक केंद्रीय आणि राज्य विद्यापीठांमध्ये अभियांत्रिकी आणि स्थापत्यशास्त्र अभ्यासक्रमांसाठी प्रवेश घेण्यासाठी ती आवश्यक आहे.
JEE Main मध्ये चांगले गुण मिळवण्याचे अनेक फायदे आहेत –
प्रवेश –
- IIT, NIT, IIIT आणि इतर अनेक केंद्रीय आणि राज्य विद्यापीठांमध्ये अभियांत्रिकी आणि स्थापत्यशास्त्र अभ्यासक्रमांसाठी प्रवेश मिळवण्याची उत्तम संधी.
- आपल्या आवडीचे आणि निवडलेल्या अभ्यासक्रमात प्रवेश मिळवण्याची शक्यता वाढते.
शिष्यवृत्ती –
- JEE Main मध्ये चांगले गुण मिळवणाऱ्या विद्यार्थ्यांना विविध सरकारी आणि खाजगी संस्थांकडून छात्रवृत्ती मिळण्याची पात्रता मिळते.
- आर्थिक भार कमी करणे आणि शिक्षणाचा खर्च परवडणारा बनवणे.
करिअरच्या संधी –
- IIT, NIT आणि IIIT सारख्या नामांकित संस्थांमधून पदवी मिळवणे विद्यार्थ्यांना उत्तम करिअरच्या संधी प्रदान करते.
- मोठ्या कंपन्यांमध्ये चांगल्या पगाराच्या नोकऱ्या मिळण्याची शक्यता वाढते.
वैयक्तिक विकास –
- JEE Main सारख्या स्पर्धात्मक परीक्षेत यशस्वी होणे विद्यार्थ्यांमध्ये आत्मविश्वास आणि आत्म-शिस्त विकसित करते.
- अभ्यास आणि समस्या सोडवण्याच्या कौशल्यात सुधारणा करते.
निष्कर्ष –
JEE Main ही केवळ एक परीक्षा नाही तर विद्यार्थ्यांच्या भविष्यातील यशाचा पाया आहे.
चांगल्या गुणांसह उत्तीर्ण होणे विद्यार्थ्यांना उत्तम शिक्षण, करिअर आणि वैयक्तिक विकासासाठी अनेक संधी प्रदान करते.
अधिक माहितीसाठी/ For more information –
- JEE Main आणि JEE Advanced: https://jeemain.nta.nic.in/
- राज्यस्तरीय प्रवेश परीक्षा: संबंधित राज्याच्या शिक्षण मंडळाच्या वेबसाइटला भेट द्या.
- विद्यापीठे आणि संस्थांद्वारे आयोजित प्रवेश परीक्षा: संबंधित विद्यापीठ/संस्थेच्या वेबसाइटला भेट द्या.