खाशाबा दादासाहेब जाधव जन्म आणि सुरुवातीचे जीवन
खाशाबा दादासाहेब जाधव यांचा जन्म 15 जानेवारी 1926 रोजी महाराष्ट्रातील सातारा जिल्ह्यातील गोळेश्वर येथे झाला.
लहानपणापासूनच त्यांना कुस्तीची आवड होती आणि ते स्थानिक आखाड्यांमध्ये कुस्ती शिकत असत.
त्यांच्या अष्टपैलू खेळाबद्दल आणि तीव्र लढाऊ वृत्तीसाठी त्यांना “पॉकेट डायनॅमो” असे टोपणनाव मिळाले.
खाशाबा जाधव यांची कुस्ती कारकीर्द
- 1948 मध्ये, खाशाबा जाधव यांनी भारताचे प्रतिनिधित्व करत लंडन ऑलिम्पिकमध्ये भाग घेतला, परंतु ते पदक जिंकण्यात अयशस्वी ठरले.
- 1952 मध्ये, हेलसिंकी येथे आयोजित करण्यात आलेल्या ऑलिम्पिक स्पर्धेत त्यांनी इतिहास रचला. त्यांनी 57 किलो वजन गटातील फ्रीस्टाइल कुस्तीत कांस्यपदक जिंकून भारतासाठी पहिले वैयक्तिक ऑलिम्पिक पदक मिळवले.
- खाशाबा जाधव यांनी 1956 च्या मेलबर्न ऑलिम्पिकमध्येही भाग घेण्याची योजना आखली होती, परंतु दुर्दैवाने त्यांना गुडघ्याला दुखापत झाली ज्यामुळे त्यांना स्पर्धेतून बाहेर व्हावे लागले.
गोळेश्वरच्या रहिवाशांनी के डी जाधव यांच्या ऑलिम्पिक उपलब्धीच्या स्मरणार्थ सार्वजनिक चौकात एक स्मारक समर्पित केले ज्याची संरचना अशी आहे जसे ऑलिम्पिकचे प्रतीक पाच रिंग एकमेकांत गुंफलेल्या आहेत.
विशेष म्हणजे के.डी.जाधव यांच्या घराला ‘ऑलिम्पिक निवास’ (ऑलिम्पिक हाऊस) असे नावही आहे.
खाशाबा जाधव यांची उपलब्धी आणि पुरस्कार
- 1952 हेलसिंकी ऑलिम्पिकमध्ये कांस्यपदक
- 1958 आणि 1961 मध्ये आशियाई स्पर्धांमध्ये सुवर्णपदक
- 1959 मध्ये राष्ट्रीय कुस्ती स्पर्धांमध्ये सुवर्णपदक
- 1982 मध्ये दिल्ली येथे झालेल्या आशियाई क्रीडा स्पर्धेत टॉर्च रनचा भाग बनवून त्यांचा गौरव करण्यात आला.
- महाराष्ट्र सरकारने 1994 मध्ये मरणोत्तर शिवछत्रपती पुरस्कार प्रदान केला.
- 2000 मध्ये मरणोत्तर अर्जुन पुरस्कार
कबड्डी खेळाची संपूर्ण माहिती
डॉ. आनंदीबाई जोशी यांची माहिती मराठी
ऊर्जा संसाधने संपूर्ण माहिती मराठी
गगनयान मिशन काय आहे ? ते 4 अंतराळवीर कोण?
खाशाबा दादासाहेब जाधव यांचे भारतीय क्रीडा इतिहासात महत्त्व
- खाशाबा दादासाहेब जाधव हे ऑलिम्पिक पदक जिंकणारे पहिले भारतीय होते.
- भारताचे पहिले आणि त्यावेळेपर्यंतचे एकमेव खेळाडू ज्यांनी ऑलिम्पिकमध्ये वैयक्तिक स्पर्धेत पदक जिंकले होते.
- भारतीय कुस्तीला आंतरराष्ट्रीय पातळीवर मान्यता मिळवून देण्यात महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावली.
- अनेक तरुणांना कुस्ती खेळण्यास प्रेरित केले.
आजही, खाशाबा दादासाहेब जाधव यांना भारतातील सर्वात महान ऑलिम्पिक खेळाडूंपैकी एक मानले जातात .
निवृत्ती आणि मृत्यू
- कुस्तीपटू म्हणून निवृत्त झाल्यानंतर,खाशाबा जाधव महाराष्ट्र पोलीस दलात सामील झाले आणि त्यांनी सहाय्यक पोलीस आयुक्त म्हणून निवृत्ती घेतली.
- 14 ऑगस्ट 1984 रोजी एका दुर्दैवी मोटारसायकल अपघातात त्यांचे निधन झाले.
वारसा
- खाशाबा दादासाहेब जाधव हे भारतीय कुस्तीचे एक आदर्श होते आणि त्यांनी अनेक तरुण पिढ्यांना प्रेरणा दिली.
- त्यांच्या स्मरणार्थ, 2000 मध्ये त्यांना मरणोत्तर अर्जुन पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले.
- 2010 च्या दिल्ली राष्ट्रकुल क्रीडा स्पर्धेदरम्यान बांधलेल्या नवीन कुस्ती मैदानाला त्यांच्या नावावर ठेवण्यात आले.
- 2023 मध्ये, Google ने त्यांच्या 97 व्या जयंतीनिमित्त त्यांना Google Doodle द्वारे सन्मानित केले.
निष्कर्ष
खाशाबा दादासाहेब जाधव हे एक महान भारतीय खेळाडू होते ज्यांनी क्रीडा क्षेत्रामध्ये देशाचे नाव जगाच्या नकाशावर कोरले. त्यांचे धैर्य, कठोर परिश्रम आणि समर्पणामुळे ते अनेक पिढ्यांसाठी प्रेरणादायी आहेत.